PROGRAM TAKMIČENJA
Program takmičenja u fizici odnosi se na osnovne i srednje škole.
Za osnovne škole program takmičenja se provodi u tri nivoa: općinsko, kantonalno i federalno takmičenje, a za srednje škole: kantonalno, federalno i državno takmičenje.
Općinska takmičenja
Općinska takmičenja se odvijaju u organizaciji općina. Zbog ujednačenosti kriterija, šire selekcije kandidata za viši nivo takmičenja i kvalitetnijeg, kontinuiranog praćenja uspješnih takmičara, poželjno je da sve općine imaju isti termin takmičenja i iste zadatke sastavljene u komisijama na kantonalnom nivou ili u PPZ – u Kantonalnog ministarstva obrazovanja.
Kantonalna takmičenja
Kantonalna takmičenja se odvijaju u organizaciji Ministarstva obrazovanja kantona prema jedinstvenom programu i pravilima koja vrijede za sve kantone Federacije BiH.
Federalno takmičenje
Federalno takmičenje se odvija u organizaciji Društva fizičara u FBiH. Na ovom nivou mogu sudjelovati prvoplasirani učenici na takmičenjima kantonalnog nivoa prema pravilima koje je sačinila komisija Društva za sastavljanje zadataka i praćenje takmičenja u fizici osnovnih i srednjih škola.
Društvo fizičara u FBiH također učestvuje u organizaciji i sprovođenju državnog takmičenja (BH Olimpijada fizičara) kao i selekciji i pripremama internacionalne olimpijske ekipe.
Program za osnovne škole
Učesnici takmičenja u fizici su učenici osmog i devetog razreda osnovnog devetogodišnjeg obrazovanja.
Program Federalnog takmičenja učenika osmih razreda obuhvata zadatke iz sljedećih sadržaja: pravolinijska kretanja (ravnomjerno i jednako promjenljivo), Newtonovi zakoni, težina tijela, sila trenja, pritisak ( prenošenje pritiska kroz čvrste, tečne i gasovite tvari, potisak ), energija*, rad*, snaga*, prosti mehanizmi*, toplotne pojave**.
Program Federalnog takmičenja učenika devetih razreda obuhvata zadatke iz sljedećih sadržaja: međudjelovanje naelektrisanih tijela, električno polje, istosmjerna struja stalne jačine, magnetno polje, elektromagnetna indukcija*, geometrijska optika - prelamanje i odbijanje svjetlosti, sočiva i ogledala*.
Sadržaji označeni sa * mogu se pojaviti tek na kantonalnom nivou, a sa ** na federalnom nivou.
Način odabiranja učesnika za općinska takmičenja zavisi od broja učenika i škola. Ukoliko su na ovom nivou prihvaćeni jedinstveni zadaci za sve općine unutar kantona, moguće je za kantonalno takmičenje odabrati, osim 3 prvoplasirana učenika, i one koji su postigli bolje rezultate, a prema pozivu organizatora takmičenja.
Program za srednje škole
Zbog različitih programa fizike po razredima u srednjim školama i različitih kantonalnih programa u gimnaziji, takmičarske kategorije su definisane prema oblastima, a ne prema razredima.
Na federalnom nivou takmičenje obuhvata četiri kategorije:
- GRUPA A - MEHANIKA I TERMODINAMIKA
- GRUPA B - OSCILACIJE, TALASI I ELEKTROMAGNETIZAM
- GRUPA C - OPTIKA, ATOMSKA i NUKLEARNA FIZIKA
- GRUPA D - CJELOKUPNA FIZIKA
Zadaci za pojedine kategorije obuhvatit će sljedeće sadržaje:
GRUPA A: Newton – ovi zakoni mehanike, ravnomjerno kretanje, kretanje pod djelovanjem konstantne sile, slaganje i razlaganje sila, kružno kretanje, rad, energija, kretanje u gravitacionom polju, neinercijalni sistemi, rotaciona kretanja, zakoni održanja, mehanika fluida, termodinamika*
GRUPA B: oscilacije, mehanički talasi, zvuk, elektrostatsko međudjelovanje, električno polje, kretanje naelektrisane čestice u električnom polju, električni kapacitet, istosmjerna električna struja, strujna kola, magnetno polje, električna struja i magnetno polje, elektromagnetska indukcija, naizmjenična struja*, elektromagnetni talasi*
GRUPA C: fotometrija, geometrijska optika, fizikalna optika, toplotno zračenje, fotoelektrični efekat, struktura atoma, dualna svojstva materije, atomsko jezgro, nuklearne reakcije, radioaktivnost, elementarne čestice*, poluprovodnici*
GRUPA D: Sadržaji A, B, C i specijalna teorija relativnosti
Sadržaji označeni sa * mogu se pojaviti tek na Federalnom takmičenju.
Takmičari iz grupe D uglavnom mogu ući u ekipu za Državno prvenstvo.
Napomena: Na svim nivoima takmičari rješavaju zadatke računskog i teorijskog tipa.
Uputstvo za prijavu kandidata na federalno takmičenje
Kantoni sa većim brojem škola: Kanton Sarajevo, Zeničko–dobojski, Tuzlanski, Hercegovačko - neretvanski mogu poslati na Federalno takmičenje po 5 prvoplasiranih učenika u svakoj kategoriji, a ostali kantoni po 3 prvoplasirana učenika u svakoj kategoriji.
Osim ovih učenika direktan plasman imaju učenici koji su na Federalnom i Državnom takmičenju u prethodnoj školskoj godini osvojili jedno od prva tri mjesta.
Ostali učenici mogu učestvovati na Federalnom takmičenju uplatom kotizacije.
